Van bron tot kaart – een nieuwe stap
In dit derde deel van het kadasterproject rond Terneuzen in 1832 neem ik een verdiepende stap. Naast de algemene tabel en gegeorefereerde kaart uit deel 1 en deel 2, zijn er nu twee nieuwe pagina's toegevoegd waarmee zowel institutionele als particuliere eigenaars gevisualiseerd worden.
Het doel van deze uitbreiding is om meer inzicht te krijgen in het grondbezit van kerken, polders, steden én van de grootste privébezitters ten tijde van de invoering van het kadaster. Hiermee zet ik een nieuwe stap in de richting van een volledige digitale reconstructie van het geografisch en sociaal landschap van Terneuzen in 1832.
1. Institutionele eigenaars: herkenbare grondpatronen
Ik begon met het identificeren van instellingen in het veld Titel. Denk aan namen als:
- Amortisatiesyndicaat
- Stad Neuzen
- Hervormde kerk Neuzen
- Katspolder
- Koegorspolder
Deze instellingen vormden een goed gedefinieerde groep: hun naam stond bijna altijd vooraan in de Titel, gevolgd door de kadastrale aanduiding. Door een eenvoudige startsWith()-filter kon ik deze groep goed extraheren.
Resultaat: De kaart 1832_beleggers.html toont nu per instelling alle bijbehorende percelen, aanklikbaar en met GIS-link. Een zijbalk laat toe te filteren per instelling.
Deze weergave maakt het bijvoorbeeld mogelijk om in één klik te zien welke gebieden toebehoorden aan de Koegorspolder of hoe verspreid de eigendommen van de Stad Neuzen lagen. Ook minder bekende entiteiten zoals het Amortisatiesyndicaat worden op deze manier visueel zichtbaar gemaakt.
2. Particuliere eigenaars: normalisatie en fusie
De particuliere eigenaars vormden een complexer probleem: namen kwamen vaak meerdere keren voor, met typfouten, variaties in spelling, of afwijkende voornamen.
Voorbeelden:
- Josina van Pijnbroek, Jozina van Pijnbroeck
- Henriette Dierik, Henritte Dieriksen, Henriette Dierikx
- Johannes Baptist Gheldoff, Johannis Batiest Ghelrolf etc.
a. Normalisatie
Ik creëerde een mapping (aliasMap) waarin al deze varianten gekoppeld zijn aan een genormaliseerde naam. In de JavaScript-code wordt bij klikken op een eigenaar automatisch gefilterd op alle varianten via .startsWith().
b. Tellen en groeperen
Door deze aliasmapping toe te passen op de oorspronkelijke dataset kon ik de percelen per genormaliseerde eigenaar optellen en sorteren. Alleen eigenaars met minstens 3 percelen werden opgenomen.
Dit leverde een lijst op van 120 eigenaars, gesorteerd op grondbezit. Zo blijkt bijvoorbeeld Johannis de Feijter eigenaar van maar liefst 131 percelen, verspreid over heel Terneuzen.
c. Integratie in HTML
De kaart 1832_eigenaren.html toont nu een zijbalk met de 120 grootste particuliere eigenaars. Elke naam is gekoppeld aan alle percelen die op gelijkende spellingen geregistreerd staan.
Dankzij deze aanpak kunnen bezoekers met één klik een compleet overzicht krijgen van het historisch grondbezit per familie of persoon, ongeacht hoe hun naam exact gespeld werd in de originele bronnen.
3. Volgende stappen
Deze uitbreiding maakt het mogelijk om het sociaal-geografisch landschap van Terneuzen anno 1832 nog gedetailleerder te analyseren. Interessante vervolgvragen:
- Hoeveel procent van het grondgebied was in handen van instellingen?
- Welke families hadden een concentratie van percelen?
- In welke buurten zaten de meeste kleine eigenaars?
In een mogelijk vierde deel zal ik deze vragen verder uitdiepen, met behulp van statistische analyse en aanvullende geografische visualisaties. Ook zal ik enkele eigenaars en beleggers nader belichten en proberen historische achtergrondinformatie te geven.
Vragen of opmerkingen? Neem contact op via erik@f97.io.
12 mei 2025 — Erik Schmidt