Het Kadaster van 1832 – Deel 2: Percelen gevisualiseerd
In deel één van mijn project ontsloot ik de volledige eigenaarslijst van de kadastrale gemeente Terneuzen uit het jaar 1832. Die lijst bracht honderden eigenaars aan het licht – van arbeiders tot renteniers, van boomgaarden tot dijken. Maar één element bleef tot nu toe buiten beeld: waar lagen al deze percelen precies?
Van tabellen naar een kaart
Dankzij de open geoservices van de Provincie Zeeland – en met name de mogelijkheid om percelen op te vragen via hun officiële kadastrale aanduiding – slaagde ik erin om voor elk perceel de coördinaten van het middelpunt (centroïde) op te halen.
Dit was geen eenvoudig proces: elk perceel moest afzonderlijk worden opgevraagd, de geometrie geïnterpreteerd, en de coördinaten omgerekend van het Rijksdriehoeksstelsel (RD) naar de gangbare breedte- en lengtegraad (WGS84) zoals gebruikt in moderne kaarten. Vervolgens voegde ik deze informatie toe aan het originele databestand, zodat elke eigenaar uit 1832 letterlijk op de kaart kon worden geplaatst.
Met behulp van deze verrijkte dataset kon ik een interactieve kaart bouwen waarop alle percelen als klikbare punten worden weergegeven – elk met de bijbehorende historische gegevens. Zo kreeg de droge tabel plots ruimtelijke betekenis. Het abstracte werd tastbaar. En het verleden kreeg weer een plek in het landschap van vandaag.
De interactieve kaart
Het resultaat is een moderne, interactieve kaart waarop alle historische percelen van Terneuzen uit 1832 zichtbaar zijn. Elk blauw stipje stelt een perceel voor. Klik je op zo'n punt, dan verschijnt er een pop-up met onder meer:
- De volledige naam van de eigenaar
- Beroep (indien bekend)
- De aard van het perceel (bijv. huis en erf, tuin, bouwland)
- De woonplaats van de eigenaar
- En natuurlijk de kadastrale aanduiding
Zo breng ik 1832 weer tot leven – op straatniveau.
Wat kun je ermee?
De kaart nodigt uit tot speurwerk, zowel voor historici als voor nieuwsgierige inwoners van Terneuzen. Je kunt bijvoorbeeld:
- Bekijken welke families in 1832 veel bezit hadden – en in welke secties dat land lag.
- Ontdekken welke delen van de stad intensief bebouwd waren en welke vooral uit landbouwgrond, dijken of schorren bestonden.
- Patronen herkennen in het ruimtegebruik van toen, die in sommige gevallen tot op de dag van vandaag doorwerken.
Bovendien kun je met één klik zien hoe het perceel er vandaag de dag uitziet, dankzij de koppeling met OpenStreetMap. Daarmee ontstaat een fascinerend tijdvenster tussen het verleden en het heden – op perceelniveau.
En dit is pas het begin
Wat je nu ziet is slechts een eerste stap. De kaart toont momenteel het middelpunt (centroïde) van elk perceel uit 1832 – genoeg om eigendommen grofweg te lokaliseren, maar nog lang niet het volledige verhaal.
Ik werk op dit moment aan een volgende fase waarin ik de volledige grenzen van de percelen uit het oorspronkelijke kadastrale kaartmateriaal ophaal. Daarmee kunnen we de exacte vorm en omvang van elk stuk grond zichtbaar maken, wat nog meer inzicht geeft in het ruimtelijke patroon van eigendom en gebruik.
Daarnaast denk ik aan het toevoegen van zoek- en filtermogelijkheden: per sectie, grondsoort, eigenaar of beroep. Daarmee wordt het mogelijk om specifieke trends en verhalen zichtbaar te maken: van boerengemeenschappen tot investerende renteniers, van verspreide landerijen tot geconcentreerde stadsbezittingen.
En wie weet – als er voldoende gegevens beschikbaar zijn – kunnen we ooit de volledige stedelijke ontwikkeling van Terneuzen in kaart brengen. Van de eerste perceelsindeling in 1832 tot het moderne stratenplan van vandaag. Een digitale tijdreis, perceel voor perceel.
Help mee!
Dit project staat open voor uitbreiding en samenwerking. Weet jij meer over bepaalde percelen, families of historische kaarten van Terneuzen? Of wil je meedenken over nieuwe manieren om de data te visualiseren?
Laat het me weten via erik@f97.io. Samen kunnen we het verleden van Terneuzen nog tastbaarder maken – en voor iedereen ontsluiten.
➡️ Bekijk hier de interactieve kaart met alle bekende percelen uit 1832
Heb je ideeën, aanvullingen of opmerkingen? Laat het me weten via erik@f97.io.
11 mei 2025 – Erik Schmidt